3. DERS: YARATICI PROBLEM BULMA/ÇÖZME VE ETKİLİ ARAMA STRATEJİLERİ ( 1 VİDEO )

 Yaratıcı problem bulma, çözme, etkili arama stratejileri

 (Hazırlayan: Serdar Bayraktar)

Mevcut bağlamda, problem bulma, belirli amaçlara göre yeni bulunan problemleri üretmek ve ifade etmek için mevcut bağlamları ve deneyimleri kullanan bir düşünme etkinliğidir.

***Getzels (1985) için bir problem

(a) belirli bir durumda istenen bir eylem engellendiğinde ortaya çıkan

(b) sorgulama için sorulan bir soru olarak bir problem şeklinde sınıflandırılmaktadır. Problemler iyi tanımlanmış veya iyi tanımlanmamış problemler olarak da sınıflandırılabilir.

*** Getzels problem bulmayı 10 düzeyde tanımlar. Bunun ilk basamağı çözümü belli bir problem verilip çözümünün istenmesi en üst basamağı ise henüz çözümü belli olmayan bir problem yaratılıp çözümünün beklenmesidir.

***Yaratıcı problem bulma stratejilerini sıralayacak olursak (Abdula vd., 2018);

a) Temel ihtiyaçların araştırılması

b) Kasıtlı sınırları olan bir problem alanı tanımlamak

c) Probleme kasıtlı olarak farklı bakış açıları uygulamak

d) Sorgulamayı bir problemin bağlamına ve paydaşlarına doğru genişletmek

***Tony Buzan (2006) insan düşüncesinin doğrusal olmadığını dolayısıyla alt alta not tutma stratejisinin düşünmenin akışına ters olduğunu ifade etmektedir ve bu nedenle zihin haritası tekniğini önermektedir. Bir diğer araç ise Yakınsak NiyetBeyanı’dır.

·         ***Abdulla ve Cramond (2018), Yaratıcı Problem Bulma Hiyerarşisini şu şekilde sıralamaktadır:

a) problemi keşfetme,

b) problem formülasyonu,

c) problem oluşturma,

d) problem betimleme ve

e) problemi tanımlamadır

***Problem Çözmenin kökleri Alex Osborn'un (1953) çalışmasında bulunur. Osborn-Parnes

yaratıcı problem çözme süreci aşağıdaki aşamalara göre sınıflandırılır:

1.  Problemin alanını tanımlama aşaması olan nesnede bulma.

2.  Veri elde etme aşaması olan gerçeği bulma.

3.  Problemi doğru tanımlama aşaması olan  problemi bulma.

4.  Problemdeki çözümlerin genelleştirilmesi aşaması olan  fikir  bulma.

5.  Olası tüm çözümlerin değerlendirilmesi ve aralarından seçim yapılması aşaması olan çözümü bulma.

6. Seçilen fikirlerin uygulanma aşaması olan kabulü doğru bulma.

• Sternberg'in (2020) artırılmış başarılı zekâ kuramı, dört ayrı unsurun her birinin aynı yürütme süreçleri veya üst bileşenler tarafından hizmet edildiğini düşünür. Bu kuramdaki yedi üst bileşen: 

 (1) bir problemin varlığının farkına varma, 

 (2) problemi tanımlama, 

 (3) problemin çözümüne kaynak ayırma, 

(4) problemi zihinsel olarak temsil etme, 

(5) problemi çözmek için bir strateji formüle etme şeklindedir. 

(6) stratejinin kullanılırken başarısının izlenmesi ve 

(7) stratejinin uygulandıktan sonra değerlendirilmesidir.

• Beyin fırtınası tekniğini bulan kişi Osborn’dur.

• Yaratıcı düşünme denildiğinde akla gelecek ilk kişi Torrance’dır.  

Etkili arama stratejileri; arama motorları, portallar, bilimsel dizinleri kullanmaktır.